ΤΡΟΒΑΤΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

ΤΟ  ΤΡΟΒΑΤΙΑΝΟ ΤΥΡΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΤΟΥ

Από το βιβλίο του Παναγιώτη  Σαλαγιάννη ‘’ΤΟ ΤΡΟΒΑΤΟ ΑΓΡΑΦΩΝ’’

Οι Τροβατιανοί  παρασκεύαζαν κυρίως πρόβειο τυρί.

Άρμεγαν τα πρόβατα και  στράγγιζαν  το γάλα, ώστε να είναι απαλλαγμένο από κάθε περιττό στοιχείο. Το έβαζαν σε ένα μεγάλο καζάνι και το ζέσταιναν ελαφρώς σε χαμηλή φωτιά. Ύστερα έριχναν μέσα την πυτιά και το άφηναν περίπου μια ώρα για να πήξει. 

Για να δούν αν έχει πήξει ακουμπούσαν οριζόντια το δάκτυλό τους πάνω στο τυρί και αν δεν κολλούσε τότε είχε πήξει. Κατόπιν το έκοβαν με την κόφτρα και το 'βαζαν σε τσαντίλες τις οποίες κρεμούσαν σε φούρκες και από κάτω έβαζαν δοχεία για να μαζεύουν το τυρόγαλο (τρόγαλο). 

Όταν το τυρί στράγγιζε εντελώς  το έκοβαν σε φέτες, το αλάτιζαν και το τοποθετούσαν μέσα σε κάδους ή τουλούμια. 

Οι κάδοι ήταν φτιαγμένοι κυρίως από ξύλο κέδρου, γιατί έδινε μια ιδιαίτερη γεύση στο τυρί και τα τουλούμια ήταν φτιαγμένα από το τομάρι πρόβατου ή γιδιού. 

Στο Τροβάτο παρασκευάζονταν μεγάλες ποσότητες τυριού και μυζήθρας, που τις πουλούσαν κυρίως στα χωριά της Καρδίτσας. Το Τροβατιανό τυρί θεωρούνταν εξαιρετικής ποιότητας, εξαιτίας της ποικιλίας των χόρτων που βοσκούσαν τα πρόβατα στην περιοχή μας.

Απ’ το γάλα έπαιρναν  ή παρασκεύαζαν και άλλα είδη διατροφής, κυριότερα από τα οποία ήταν η μυζήθρα, το βούτυρο, η κορφή, το τσιαλαφούτι, η κολλιάστρα, το κορφίγκι,και το κλωτσοτύρι ή πρέντζα.

Η μυζήθρα παρασκευαζόνταν από το τυρόγαλο που συγκέντρωναν από το στράγγισμα του τυριού,το έβραζαν σε καζάνι και έριχναν λίγο γάλα, ώσπου στην επιφάνειά του να σχηματιστεί μια λευκή κρούστα. Συγκέντρωναν αυτή την κρούστα και την έβαζαν σε τσαντίλα. Όταν στράγγιζε εντελώς έμενε ένα νοστιμότατο έδεσμα. Η μυζήθρα τρωγόταν πολύ από αυτούς που ήθελαν να κάνουν δίαιτα λόγω των πολύ χαμηλών λιπαρών.

Το βούτυρο γίνονταν από πρόβειο  ή και γίδινο γάλα ακολουθώντας την εξής διαδικασία: τοποθετούσαν το γάλα μέσα στην βούρτσα για να το κοπανίσουν με το βουρτσόξυλο. Το κοπάνιζαν για αρκετή ώρα, μέχρι που έβγαινε στην επιφάνεια, οπότε και το περισυνέλεγαν. Το βούτυρο το χρησιμοποιούσαν τις περισσότερες φορές στην μαγειρική αντί για λάδι. Το γάλα που έμενε στη βούρτσα χωρίς βούτυρο πια ήταν το ξινόγαλο, που ήταν και αυτό πολύ νόστιμο.

Το γιαούρτι γίνονταν από πρόβειο πηγμένο γάλα. Ζέσταιναν το γάλα σε χαμηλή θερμοκρασία, ρίχνοντας μέσα την γιαουρτοπυτιά. Το Πάσχα ειδικότερα, δεν είναι δυνατόν σπίτι Σαρακατσάνου να μην έχει πήξει το γιαούρτι, ακόμη και σήμερα.

Η κορφή: όταν συγκέντρωναν το γάλα συνήθως γίδινο για να το κοπανίσουν στη βούρτσα, το άφηναν τρεις –τέσσερις μέρες και γίνονταν κάποια ζύμωση με αποτέλεσμα αυτό χόντραινε στην κορυφή, δηλ. γινόταν πιο παχύ και έπαιρνε μια ελαφριά υπόξινη γεύση και ήταν νοστιμότατο. Αυτή ήταν η κορφή η  οποία θεωρείται ένα από τα εκλεκτότερα εδέσματα που έτρωγαν οι Τροβατιανοί, αλλά και από αυτή φίλευαν όσους φιλοξενούσαν στη στάνη τους και ήθελαν να τους περιποιηθούν ιδιαίτερα.

Το τσιαλαφούτι: είναι ένα είδος παχύρρευστου-πηχτού βρασμένου πρόβειου γάλακτος, που συντηρείται συνήθως σε ξύλινο δοχείο που το έβαζαν σε κρύο νερό. Το παρασκεύαζαν αργά το καλοκαίρι που το γάλα είναι χοντρό. Διατηρείται σε δροσερό μέρος όπου και υφίσταται και κάποια ζύμωση. Είναι πάρα πολύ εύγεστο.

Η κολλιάστρα: είναι το πρωτόγαλο, το παχύρρευστο κιτρινωπό γάλα της προβατίνας ή της κατσίκας ή κάθε άλλου θηλαστικού ζώου που μόλις γέννησε. Το πρωτόγαλο αυτό περιέχει πολύ μεγάλη ποσότητα βουτύρου.

Το κορφίγκι: όταν βραστεί το πρωτόγαλο γίνεται το κορφίγκι. Είναι πεντανόστιμο αλλά πολύ βαρύ.

Το κλωτσοτύρι ή πρέντζα, είναι υποπροϊόν του ξινόγαλου. Όταν βράσουμε το ξινόγαλο, παίρνουμε το κλωτσοτύρι που λέγεται και ξινοτύρι ή πρέντζα. Μοιάζει με άσπρο σπυρωτό τυρί.

Σήμερα στις μέρες μας  σπανίζουν  οι άνθρωποι  που ασχολούνται με την παρασκευή  τέτοιων προϊόντων. Αρκετοί  όμως είναι αυτοί που τα αναζητούν με κάθε τρόπο, γιατί είναι φυσικά προϊόντα αλλά το κυριότερο είναι πάρα πολύ θρεπτικά και υγιεινά.