Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

    Του Παναγιώτη Β. Σαλαγιάννη, Φιλολόγου – Συγγραφέα.

  

Αν πούμε ότι πατριωτισμός είναι η αγάπη προς την πατρίδα, νομίζω ότι το περιεχόμενο της έννοιας δεν αποδίδεται πλήρως. Και αυτό γιατί πατριωτισμός δεν είναι απλώς η αγάπη αλλά η έμπρακτη αγάπη για την πατρίδα. Ο πραγματικός πατριωτισμός θέλει τον πολίτη ενεργό και όχι απλό παρατηρητή και ανεύθυνο κριτή γεγονότων και καταστάσεων...

 ...Αλλά πώς πρέπει να είναι ο πατριωτισμός και πώς εκλαμβάνεται σήμερα; 

 Και, τελικά, ποιοι είναι οι πραγματικοί πατριώτες;

Θεωρώ πως πραγματικοί πατριώτες είναι:

 - Εκείνοι που τηρούν το Σύνταγμα, συνειδητοποιώντας την ακροτελεύτια διάταξη του άρθρου 120: «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων…», αλλά και καταγγέλλουν εκείνους που το παραβιάζουν.

- Εκείνοι που ενδιαφέρονται για την ελευθερία, την εδαφική ακεραιότητα, την πολιτική και οικονομική αυτονομία της χώρας και θεωρούν χρέος τους την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους προς την πατρίδα. Πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους και, όταν η πατρίδα τους βρίσκεται σε οικονομική δυσκολία όπως στις μέρες μας, δε φυγαδεύουν τις καταθέσεις τους στο εξωτερικό.

- Εκείνοι που ενδιαφέρονται για την εθνική τους ταυτότητα, σέβονται και προωθούν την παράδοση, προστατεύουν τα πολιτιστικά μνημεία και γενικότερα την πολιτιστική τους κληρονομιά, τη γλώσσα και τα λοιπά πολιτισμικά στοιχεία.

- Εκείνοι που αγωνίζονται για την επικράτηση της κοινωνικής ομαλότητας, -θεωρώντας καθήκον και υποχρέωσή τους την τήρηση των νόμων-, αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους και δε διαμαρτύρονται, όταν τους καταλογίζονται ευθύνες για τυχόν παρανομίες τους. Εύστοχα ειπώθηκε πως πραγματικός πατριώτης είναι εκείνος που, όταν πάρει μια κλήση από την τροχαία, χαίρεται γιατί διαπιστώνει ότι οι κρατικές υπηρεσίες κάνουν καλά τη δουλειά τους.

- Εκείνοι που ενδιαφέρονται για την ορθή λειτουργία του πολιτικού συστήματος και συμβάλλουν ενεργά – με τη συμμετοχή τους ή τις υποδείξεις τους - στην ορθή λειτουργία της δημοκρατίας, ελέγχοντας, στα πλαίσια των δικαιωμάτων τους, κάθε κατάχρηση εξουσίας και παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων.

- Εκείνοι που ενδιαφέρονται για την αξιοκρατία και τη θέσπιση αντικειμενικών αξιολογικών κριτηρίων, που θα κατοχυρώνουν την αξιοκρατία και θα απαλείφουν το «επάρατο» για την κοινωνία ρουσφέτι.

- Εκείνοι που δεν «επαναστατούν» καθισμένοι στον καναπέ τους, καταδικάζοντας θεωρητικά τα κακώς έχοντα, αλλά εκείνοι που ενεργοποιούνται, αναπτύσσουν κοινωνική συνείδηση, συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, προωθούν το κοινωνικό συμφέρον έναντι του ατομικού, είναι στο «εμείς και όχι στο εγώ» και υιοθετούν την άποψη: η πιο ιερή μορφή της θεωρίας είναι η πράξη. 

- Εκείνοι που σέβονται και προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον (δεν κτίζουν αυθαίρετα, δεν καταπατούν κρατικές εκτάσεις, δε μολύνουν και δε ρυπαίνουν το περιβάλλον).

- Εκείνοι που δε θέλουν την πατρίδα τους απομονωμένη, αλλά πιστεύουν πως η χώρα τους πρέπει να συνεργάζεται με άλλες χώρες, γιατί στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η απομόνωση οδηγεί στον αφανισμό.

- Εκείνοι που καταγγέλλουν τον πολιτικαντισμό, την αφερεγγυότητα, την ξύλινη γλώσσα, το λαϊκισμό –δεξιό, κεντρώο ή αριστερό-  και την ανεύθυνη στάση των έως σήμερα πολιτικών που οδήγησαν τη χώρα στο οικονομικό αδιέξοδο, στην απαξίωση και σε όλα τα καταστροφικά παρεπόμενα που βιώνει σήμερα η κοινωνία μας. Παράλληλα, όμως, αγωνίζονται να εισέρχονται στο Κοινοβούλιο εκπρόσωποι του λαού που όντως ενδιαφέρονται για το καλό του κοινωνικού συνόλου και την αναβάθμιση του κύρους της Βουλής.   

- Εκείνοι, επίσης, που νιώθουν υπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει στη χώρα τους, πιστεύουν ότι η μοίρα της βρίσκεται στα χέρια των πολιτών της, ενδιαφέρονται ενεργά και συμβάλλουν με όλες τους τις δυνάμεις, ώστε η χώρα τους να αναπτύσσεται συνεχώς. Οι πραγματικοί πατριώτες ασκούν αυτοκριτική, δραστηριοποιούνται και απορρίπτουν την απαράδεκτη αντίληψη της συνωμοσιολογίας, ότι δηλαδή για όλα τα δεινά και την κακοδαιμονία της χώρας μας φταίνε πάντοτε οι άλλοι, οι  κακοί ξένοι, αντίληψη, βέβαια, που οδηγεί στον αποπροσανατολισμό, την απραξία, τη μοιρολατρία και που έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα για τη χώρα μας.

   Αξίζει να τονιστεί ότι ο πραγματικός πατριώτης ενδιαφέρεται για την πρόοδο και την πολιτιστική ανάδειξη της χώρας του, χωρίς να υποτιμά ή και να υπονομεύει τον πολιτισμό των άλλων λαών. Στην αντίθετη περίπτωση ο  πατριωτισμός ξεπερνά τα όρια της φιλοπατρίας και του υγιούς πατριωτισμού και καταντά άγονος και ακραίος πατριωτισμός και συμπίπτει απόλυτα με τον ακραίο, τον κακώς εννοούμενο εθνικισμό, τον αποκαλούμενο και σοβινισμό. Ο πραγματικός πατριώτης, χωρίς συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας, δέχεται την ώσμωση των πολιτιστικών στοιχείων και άλλων λαών και δε νιώθει ανασφαλής μπροστά στα ξένα υγιή πολιτιστικά στοιχεία και ρεύματα. Η νοοτροπία του εγωπαθούς, του ιδεοληπτικού ή και του έμφοβου και «περίκλειστου» πολίτη δεν ταιριάζει στη χώρα μας,  που, από την αρχαιότητα ως σήμερα, ήταν ανοιχτή σε πολιτιστικές επιρροές, τις οποίες και αφομοίωνε δημιουργικά.   

        Δυστυχώς, ο πατριωτισμός που συμπίπτει με τον ακραίο εθνικισμό καλλιεργείται και στις μέρες όχι χωρίς υστεροβουλία αλλά, κυρίως, από πολιτικό ή και υλικό συμφέρον. Συχνά ο πατριωτισμός της μορφής αυτής αποτέλεσε καταφύγιο απατεώνων. Και πολλοί κερδίζουν από την πατριδοκαπηλία, ενώ άλλοι δημιουργούν πολιτική καριέρα καλλιεργώντας τον επικίνδυνο υπερπατριωτισμό, τον ακραίο εθνικισμό και το ρατσισμό. Αυτοί που ερμηνεύουν τον πατριωτισμό σύμφωνα με τα προσωπικά τους συμφέροντα αποτελούν «καρικατούρα» πατριώτη και, συχνά, επικαλούμενοι τον πατριωτισμό, γίνονται αδίστακτοι εκμεταλλευτές των ιδεών του έθνους και με τη συμπεριφορά τους φαλκιδεύουν και, τελικά, απαξιώνουν κάθε εθνική αξία.