ΤΡΟΒΑΤΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Η Ιστορία Της Πρωταπριλιάς

Κάθε χρόνο την 1η Απριλίου αναβιώνει το έθιμο με τα αθώα ψέματα. 

Πρόκειται για μία παιγνιώδη συνήθεια των ανθρώπων, με παγκόσμια διάσταση.

Από πού όμως και πως ξεκίνησε το κατά τα άλλα χαριτωμένο αυτό έθιμο; 

Πολλά λέγονται και θρυλούνται περί αυτού. 

Πολλές πόλεις και μελετητές ερίζουν για την ακριβή κατά τόπο και χρόνο καταγωγής του.

Το έθιμο έλκει την καταγωγή του από τη Δύση και ρίζες του ανιχνεύονται στους αρχαίους Κέλτες, οι οποίοι συνήθισαν την Πρωταπριλιά που καλυτέρευε ο καιρός να βγαίνουν για ψάρεμα...

...Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, αλλά οι ψεύτικες ιστορίες τους για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν.

Τον Μεσαίωνα, το πρωταπριλιάτικο ψέμα ξεκίνησε αρχικά από την Γαλλία, στην οποία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η πρώτη του Απρίλη είχε καθιερωθεί ως πρωτοχρονιά. 

Έτσι ενώ όλη η άλλη Ευρώπη την πρωτοχρονιά την γιόρταζε την 1 Ιανουαρίου, οι Γάλλοι, ήταν οι μοναδικοί που ξεχώριζαν, και την γιόρταζαν την 1 Απρίλη.

Όταν το 1564 ο βασιλιάς Κάρολος θ' αποφάσιζε να το αλλάξει, καθιερώνοντας ως πρώτη του έτους την 1 Ιανουαρίου, συνάντησε έντονες αντιδράσεις από ορισμένους ένθερμους οπαδούς του εθίμου, οι οποίοι επέμεναν σε πείσμα όλων των άλλων να γιορτάζουν σαν πρωτοχρονιά την Πρωταπριλιά. Οι άλλοι που δέχτηκαν την αλλαγή πείραζαν τους «παραδοσιακούς» με κάλπικα πρωτοχρονιάτικα δώρα και πιπεράτα ψέματα.

Για κάποιους πάλι, οι πρωταπριλιάτικες φάρσες οφείλουν την ύπαρξή τους στη γιορτή της «Kοροϊδίας και του Ξεγελάσματος» της ρωμαϊκής Θεάς «Bένους Aπρίλις», δηλαδή της Aπριλίου Aφροδίτης, που έδινε το έναυσμα για απελευθέρωση του πνεύματος ταυτόχρονα με την οργιώδη απελευθέρωση της φύσης...

Στην Ελλάδα ο πρώτος που καθιέρωσε την πρωταπριλιάτικη φάρσα στις εφημερίδες ήταν ο Γεώργιος Σουρής με το πρώτο φύλλο του «Ρωμιού» του, που κυκλοφόρησε την 1η Απριλίου 1883, αλλά είχε ημερομηνία 2 Απριλίου. Ο Σουρής έγραψε λοιπόν: 

«Ας μου συγχωρούν οι αναγνώσται μας που δεν εξεδόθημεν χθες. Αλλ΄ επειδή ήταν πρωταπριλιά, δεν ηθελήσαμε να νομίζουν ότι τους εξαπατώμεν και τους περιπαίζομεν».

Μάλιστα, αποτελεί, όπως υποστηρίζει ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας, συνήθη μηχανισμό στην προσπάθεια εξασφάλισης της επιτυχίας μιας μαγικής ενέργειας ή ενός δύσκολου έργου, βάσει της αντίληψης ότι η ψευδολογία ξεγελά και εμποδίζει τις βλαπτικές δυνάμεις. Και το ψέμα της Πρωταπριλιάς είναι «ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την αγροτική παραγωγή», σύμφωνα με το λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο.

Διάσημα ψέματα

 NEA YOPKH: Mηχανή του Eντισον κάνει το χώμα... τροφή ...1878.

 ΓEPMANIA: Eφεύρεση για ιπτάμενους ανθρώπους

 EΛBETIA: Μακαρονόδεντρα με πλούσια σοδειά

 ΣOYHΔIA: Eγχρωμη TV μόνο με μία κάλτσα!

 TIMES ΛONΔINOY: Διελύθη το Bέλγιο .

 HΠA: Ουρά για... σεντούκι με χρυσά νομίσματα

 BIG BEN: «Πούλησαν» τους δείκτες .

 ΡΩΣΙΑ: Η Βαρσοβία αναστήθηκε .

 AΓΓΛIA: Χάθηκε η... βαρύτητα .

Ψέματα και Ελληνικό Λεξικό

 Ψευδής = Αυτός που δεν αληθεύει , δεν ανταποκρίνεται στην αντικειμενική πραγματικότητα

 Φάρσα = Είναι κωμικό θεατρικό έργο που χαρακτηρίζεται από τη γρήγορη εναλλαγή απρόοπτων κωμικών παρεξηγήσεων . Το να ξεγελάσει κάποιος σκόπιμα κάποιον με σκοπό να προκαλέσει με παιγνιώδη διάθεση το γέλιο των άλλων .

 Ψέμα = είναι μια πρόταση που λέγεται από κάποιον με σκοπό να πείσει το κοινό του ότι είναι αληθής, ενώ ο ίδιος συνειδητά γνωρίζει (ή πιστεύει) ότι η πρόταση είναι αναληθής. (Εάν ο ίδιος ο υποστηρικτής της πρότασης την πιστεύει για αληθή ενώ δεν είναι, έχουμε να κάνουμε με πλάνη και όχι με ψέμα)

Ψέμα και ορθογραφία .

Η σωστή ορθογραφία είναι ψέμα, δηλαδή με ένα ‘μ’.Καθώς η λέξη προέρχεται από την αρχαιοελληνική ψεύσμα, με αποβολή του ‘σ’ και απλοποίηση του ‘ψεύμα’ σε ‘ψέμα’ (όπως ρεύμα-ρέμα). 

Τάδε έφη !!

 Α.ΚΑΜΥ .Ελεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα.

 Καρλ Κράους (αυστριακός συγγραφέας) . «Αν ο ρεπόρτερ έχει σκοτώσει τη φαντασία μας με τις αλήθειες του, απειλεί τη ζωή μας με τα ψέματα του».

 ΣΟΦΟΚΛΗΣ . Το ψέμα ποτέ δε ζει για να γεράσει.

 ΤΟΛΣΤΟΙ .Το πιο πιστό γνώρισμα της αλήθειας είναι η απλότητα και η σαφήνεια. Το ψέμα πάντα είναι περίπλοκο, πολύλογο και έχει εξεζητημένο ύφος.

 ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ . Σ' όλη μου τη ζωή έλεγα ψέματα. Ακόμα και τότε που έλεγα την αλήθεια. Ποτέ δε μιλούσα για χάρη της αλήθειας. Μιλούσα μόνο για χάρη του εαυτού μου. ... Το πιο δύσκολο στη ζωή είναι να ζεις και να μη λες ψέματα... και να μην πιστεύεις το ψέμα σου.

Παροιμίες

 "Αλήθεια χωρίς ψέματα, φαϊ χωρίς αλάτι"

Λαϊκή Σοφία .

 Ο ΠΡΩΤΟΝ ΨΕΥΔΟΣ . "Το αρχικό ψέμα." Ειπώθηκε από τον Αριστοτέλη (Αναλυτικά πρότ. 66α 16: «Ο δε ψευδής λόγος γίνεται παρά το πρώτον ψεύδος»), που ήθελε να προφυλάξει από τα κακά συμπεράσματα που ακολουθούν μια πλανεμένη βασική σκέψη. Λέγεται σήμερα για ψέμα που μπορεί να έχει για επακόλουθο και άλλα.

Διάσημοι ψεύτες

Πινόκιο . Ο Πινόκιο είναι ο κεντρικός ήρωας του ομώνυμου ιταλικού παραμυθιού, μια ξύλινη κούκλα που έφτιαξε ο Τζεπέτο για να του κάνει παρέα στη μοναχική ζωή του. Μια καλή νεράϊδα λυπήθηκε τον Τζεπέτο, έδωσε ζωή στην κούκλα και έτσι ο Πινόκιο έγινε πραγματικό αγόρι. Χαρακτηριστικό του παραμυθιού είναι πως κάθε φορά που ο Πινόκιο έλεγε ψέματα, μεγάλωνε η μύτη του. Το παραμύθι γράφτηκε από τον Κάρλο Κολόντι που γεννήθηκε στην Φλωρεντία το 1826. Το πρωτότυπο γράφτηκε το 1883 και δεν πρόκειται για μια "παιδική" ιστορία. Είναι έργο βαθιά ειρωνικό και για αυτό ο Ιταλός φιλόσοφος Μπενεντέτο Κρότσε επέμενε πως πρέπει να το διαβάσει όποιος θέλει να θεωρεί τον εαυτό του καλλιεργημένο άνθρωπο.